Việc thi và đạt điểm cao trong bài thi IELTS, đặc biệt với kĩ năng khó như Speaking, là một hành trình dài và cần nhiều nỗ lực. Đặc biệt, khi các bạn đã đạt một ngưỡng nhất định IELTS Speaking 5.0, việc luyện tập càng trở nên khó khăn và cần một lộ trình rõ ràng hơn. Vậy thì làm thế nào để nâng được mức điểm này lên cao hơn, hãy đọc ngay bài viết dưới đây.
Tại sao bạn chỉ đạt IELTS Speaking 5.0
Trước khi muốn biết tại sao phần thi nói của bạn chỉ đạt được 5.0, các bạn cần phải hiểu rõ về tiêu chí chấm điểm của phần thi IELTS Speaking.
Phần thi IELTS Speaking được tính bằng điểm trung bình của 4 tiêu chí. Dưới đây là 4 tiêu chí cũng như yêu cầu để đạt điểm tối đa 9.0:
- Trả lời trôi chảy, gần như không có sự lặp lại trong lúc nói cũng như không tự sửa lỗi.
- Đôi lúc, có thể ngập ngừng, tuy nhiên sự ngập ngừng phải bắt nguồn từ việc nghĩ ý tưởng, không phải do thiếu từ vựng và ngữ pháp để nói.
- Câu trả lời cần có tính mạch lạc, được phát triển đầy đủ và hợp lý, không sai đề.
- Sử dụng từ nối hợp lý trong lúc nói.
- Sử dụng từ vựng đa dạng, đầy đủ và chính xác ở tất cả các chủ đề được hỏi.
- Sử dụng một số cấu trúc thành ngữ tự nhiên và chính xác.
- Sử dụng đầy đủ các cấu trúc ngữ pháp một cách tự nhiên và chính xác.
- Đôi khi có thể mắc 1, 2 lỗi nhỏ, không quá quan trọng.
- Giám khảo dễ dàng nghe được đầy đủ câu trả lời mà không gặp chút khó khăn nào.
- Sử dụng được đầy đủ các yếu tố liên quan tới phát âm một cách chính. xác và tinh tế.
- Duy trì được các yếu tố này ở tất cả các câu trả lời ở các phần thi.
[Xem thêm]: Chuyên mục phân tích bài Writing của giám khảo Simon
Bạn chỉ đạt IELTS Speaking 5.0 là do phần thi của bạn còn mặc một số lỗi sau đây:
- Có thể duy trì nhịp điệu khi nói nhưng vẫn có trình trạng lặp lại những gì mình vừa nói hoặc tự sửa lại lỗi sai trong lúc nói.
- Có thể nói trôi chảy ở một số câu đơn giản, tuy nhiên khi cần nói những câu văn phức tạp, có thể bị ngắc ngứ, không nói được liền mạch.
- Đôi khi, lạm dụng quá mức các từ nối hoặc liên kết từ quen thuộc (so, but, because).
Ví dụ: Do you like music? I really love music. I think (um) music is a great way to (to) relax my mind and (and) I feel better when listening to music.
Trong ví dụ trên, với câu đầu tiên là một câu đơn, người trả lời có thể dễ dàng nói liền mạch. Tuy nhiên với câu số 2, nhiều ý hơn, người trả lời bắt đầu ngắc ngứ, mắc lỗi như lặp lại (repetition) và ngập ngừng khi nói.
- Có thể trả lời về cả những chủ đề quen thuộc và không quen thuộc tuy nhiên lượng từ vựng cho mỗi chủ đề không nhiều và sử dụng không linh hoạt.
- Đã biết paraphrase (diễn giải câu với ngôn ngữ khác nhưng vẫn giữ nguyên nội dung) tuy nhiên tần suất sử dụng chưa nhiều hoặc đôi khi không thành công.
Ví dụ: Do you like music? I enjoy music so much. It makes me feel happy and relaxed. It also makes me feel comfortable after a long day at work.
Trong ví dụ trên, thí sinh đã diễn đạt được ý kiến của bản thân tuy nhiên ngôn ngữ chưa có sự linh hoạt, cụm “It makes me feel” đang bị lặp lại.
- Làm chủ được ngữ pháp của các câu đơn giản, mức độ chính xác cao
- Đã có thể trả lời các câu phức/ghép tuy nhiên mức độ chính xác không cao, đôi khi làm ảnh hưởng đến khả năng hiểu nghĩa của câu trả lời.
Ví dụ: Do you like music? I am really into music. Because I have to work all day so music is a good way for me to relax my mind. I feel very comfortable when listen to music.
Trong ví dụ trên: Câu đơn chính xác hoàn toàn.Tuy nhiên 2 câu còn lại mắc một số lỗi nho nhỏ. 1. Đã dùng because thì không dùng so 2. When + Ving.
- Việc phát âm sai ở mức độ vừa phải, vẫn gây ra một số khó khăn cho người nghe
- Các yếu tố thể hiện kĩ năng phát âm còn giới hạn. Đôi khi mặc dù muốn kiểm soát hoặc thể hiện các yếu tố phát âm nâng cao nhưng không thể làm chủ được
Từ đây, chúng ta dễ dàng nhận thấy, ở band điểm 5.0 Speaking, các bạn mới chỉ làm chủ tốt về mặt phát âm, ngữ pháp và độ trôi chảy ở những câu đơn giản. Để có thể nâng lên những band điểm cao hơn, các bạn cần một chiến lược rõ ràng.
Chiến lược nâng điểm hiệu quả – Đạt 5.0 chỉ trong 3 tháng
Cách sắp xếp thời gian và nội dung học cho từng giai đoạn
Nếu luyện tập chăm chỉ, chỉ sau 3 tháng, các bạn có thể nhận thấy rõ sự thay đổi của bản thân, cải thiện số điểm IELTS Speaking 5.0 của mình một cách đáng kể.
Các bạn có thể chia việc luyện tập của mình thành 2 giai đoạn:
- 2 tháng – 2 tháng rưỡi
- 2-4 tuần cuối
Giai đoạn 1: 2 – 2 tháng rưỡi
Các bạn tập trung vào việc hoàn thiện các kĩ năng thuộc tiêu chí chấm điểm trong IELTS Speaking.
Ở mức IELTS Speaking 5.0, các bạn vẫn gây ra khó khăn trong việc truyền tải nội dung đến với với người nghe, vì vậy trong 3 tháng luyện tập, các bạn cần chuẩn hóa phát âm của mình
Các bạn cần phải nắm vững cách phát âm của các nguyên âm và phụ âm trong tiếng Anh. Vì vậy, nếu như các bạn chưa nắm rõ bảng phiên âm IPA (International Phonetic Alphabet), thì các bạn cần phải bổ sung kiến thức liên quan đến phần này ngay.
Sau khi thuần thục các bước nên trên, các bạn nên tập trung hơn tới những kỹ năng phát âm nâng cao như intonation (ngữ điệu), weak forms (các âm yếu), clusters (phụ âm kép), link up (nối âm), contractions (nói giản lược).
Để cải thiện những kỹ năng trên, các bạn có thể luyện tập qua phương pháp “Shadowing”. Đây là phương pháp mà các bạn cần nhại lại & bắt chước (imitate) giọng điệu của người bản xứ. Từ đó có thể phát âm chuẩn hơn và có intonation tốt hơn.
Để có thể nắm rõ được từng bước thực hiện trong phương pháp này, các bạn có thể tham khảo bài viết sau: Step by step guide to the shadowing technique
Ở giai đoạn IELTS Speaking 5.0 – 5.5, các bạn mới chỉ có thể giữ được độ trôi chảy ở những câu đơn, vì vậy trong 3 tháng luyện tập, các bạn cần chú trọng vào việc cố gắng diễn đạt ý của mình ở những loại câu phức tạp hơn như câu phức và câu ghép.
Khi luyện tập trả lời các câu hỏi trong bài thi, các bạn cần chú ý tới việc diễn giải câu trả lời theo ý mình bằng cách những cấu trúc ngữ pháp phức tạp (mệnh đề quan hệ, câu điều kiện, đảo ngữ,…).
Phương pháp tốt để luyện Fluency đó là “repeat your answer”. Với mỗi câu trả lời, các bạn sẽ nói đi nói lại tầm 3-4 lần. Với lần đầu, các bạn tập trung vào việc cố gắng diễn giải ý của mình. Ở các lần tiếp theo, mỗi lần cải thiện một chút Fluency bằng việc giữ tốc độ nói vừa phải, ngắt nghỉ hợp lý.
Bên cạnh đó, các bạn nên thử phương pháp Free Speaking. Mỗi ngày các bạn nên dành từ 10 – 15 phút để tập nói theo chủ đề ngẫu nhiên (Ví dụ: nói về các hoạt động trong ngày, các bài hát yêu thích….)
Ở mức độ 5.0 – 5.5, mặc dù các bạn đã khá nắm chắc lý thuyết về Grammar tuy nhiên mới chỉ làm chủ ở những câu đơn và hay mắc lỗi sai ở những mẫu câu phức tạp.
Đối với tiêu chí này, các bạn nên tập luyện để tránh mắc phải lỗi ngữ pháp cơ bản như nhầm lẫn giữa các thì hiện tại, quá khứ, tương lai hoặc sai số ít, số nhiều. Bên cạnh đó, học kỹ cách phát triển câu bằng việc thêm vào các cấu trúc ngữ pháp như câu phức/ghép, mệnh đề quan hệ,…..
Nghe thì có vẻ không khó, tuy nhiên trong quá trình nói, đôi khi để giữ được fluency tốt & nghĩ ý và từ vựng, các bạn khó có thể kiểm soát được những lỗi sai mà mình mắc phải. Thậm chí, đôi khi còn không biết mình mắc lỗi ngữ pháp. Phải nói thêm, tình trạng này cũng không phải hiếm đốii với đa số những bạn học sinh, sinh viên vừa mới học tiếng Anh hay mất gốc tiếng Anh.
Nếu bạn vẫn gặp vấn đề này, bạn có thể tham khảo nội dung của Khóa học PRE IELTS – Cam kết 5.0 cho học viên có căn bản mà IZONE đang triển khai nhé! Với 26 buổi học, khóa học này chắc chắn sẽ giúp các bạn cải thiện được đáng kể các lỗi sai ngữ pháp, giúp các bạn có thể tự tin hơn khi Speaking.
Để cải thiện mức điểm cho tiêu chí Lexical Resource (Từ vựng), các bạn nên ôn luyện “Topic Vocab” – hay còn gọi là từ vựng theo chủ đề.
Chẳng hạn, với chủ đề Environment, các bạn cần phải biết được những từ như pollution hay endangered animals.
[Xem thêm] Tổng hợp Vocab IELTS Speaking 2022 cho các chủ đề
Giai đoạn 2: 2 – 4 tuần cuối cùng
Sau từ 2 tới 2 tháng rưỡi luyện tập, bạn cần review lại sự tiến bộ của bản thân. Không có cách review nào tốt hơn việc bạn trực tiếp làm đề. Các bạn có thể luyện tập theo các câu hỏi có trong các bộ đề dự đoán được đưa ra hàng tháng. Các bạn có thể tham gia cộng đồng học IELTS của IZONE.
Bên cạnh đó, các bạn nên tập trung hơn vào việc diễn đạt ý trôi chảy (Fluency) và phát âm rõ ràng (Pronunciation) hơn là 2 tiêu chí còn lại trong giai đoạn này:
Lưu ý:
- Với Part 1, tập trả lời ngắn gọn, xúc tích, trả lời thẳng vào câu hỏi. Thêm một số Topic-related vocabulary trong từng câu trả lời
- Với Part 2, tập khả năng take note càng nhiều ideas càng tốt trong 1 phút chuẩn bị và dựa vào note đó để trả lời trong từ 1 phút 30 tới 2 phút.
- Với Part 3, tập khả năng tư duy phản biện. Cố gắng sử dụng mẫu template: I-E-E: Idea-Explain-Example để trả lời. Các bạn có thể tham khảo cách sử dụng template này thông qua bài: IELTS Speaking Part 3: Tổng hợp câu hỏi và câu trả lời (Questions and Answers).
Các lỗi thường gặp và các tips khi ôn luyện Speaking hiệu quả
Đây là sai lầm mà nhiều bạn mắc phải trong quá trình ôn luyện Speaking vì nghĩ rằng nếu luyện đề nhiều thì đi thi có thể sẽ gặp phải một trong số những đề đã luyện. Tuy nhiên luyện đề quá nhiều không chỉ làm mất thời gian mà còn không giúp học sinh tiến bộ
Như đã nói bên trên, điểm của phần thi Speaking là điểm trung bình của 4 kĩ năng vì vậy các bạn nên tách nhỏ, luyện từng kĩ năng một để có thể thấy rõ sự tiến bộ. Sau một khoảng thời gian, khi thí sinh tự tin vào các kĩ năng của mình thì hãy tập trung luyện đề.
Lỗi sai này có thể xuất phát từ việc các bạn đọc quá nhiều bài mẫu trên mạng. Hầu hết các bài mẫu đều highlight các từ vựng hay cho từng chủ đề. Tuy nhiên từ vựng chỉ chiếm ¼ tổng số điểm của bài thi IELTS Speaking vì vậy các bạn cũng cần phải quan tâm vào các tiêu chí khác nữa
Accent hoàn toàn không nằm trong tiêu chí của bài thi IELTS Speaking. Thậm chí accent không được coi là một tiêu chí nhỏ thuộc tiêu chí pronunciation.
Tuy nhiên, nhiều bạn lại tốn quá nhiều thời gian sao cho mình có một giọng nói giống người bản xứ nhất có thể với hi vọng đạt được số điểm cao trong bài thi IELTS Speaking.
Việc học accent là không xấu. Tuy nhiên các bạn cần ưu tiên việc học và luyện tập theo như tiêu chí mà IELTS quy định trước. Khi đã cảm thấy tự tin về các kỹ năng cơ bản, các bạn có thể dành thêm thời gian cho việc học accent
Việc học thuộc câu trả lời là hoàn toàn bất khả thi vì số lượng đề thi và câu hỏi IELTS Speaking cực kì rộng và các bạn không thể nào học thuộc hết được chúng. Việc học thuộc còn có một tác hại nghiêm trọng là các bạn không thể nào ứng biến được khi gặp một chủ đề hoàn toàn mới lạ mà mình chưa bắt gặp trước đây.
Bên cạnh đó, giám khảo của IELTS đều là những người đã có kinh nghiệm chấm thi lâu năm, họ hoàn toàn có thể nhìn ra được thí sinh nào đang đọc câu trả lời học thuộc. Nếu bị phát hiện thí sinh có thể nhận điểm thấp hơn so với kỳ vọng của bản thân.
Vì là kỹ năng Speaking (nói) nên nhiều thí sinh nghĩ rằng mình cần chỉ luyện nói càng nhiều càng tốt là đủ.
Tuy nhiên, để có thể đạt được tính hiệu quả cao nhất, các bạn nên chuẩn bị một quyển sổ để có thể ghi chép lại những gì mình đã học được, để có thể xem lại sự tiến bộ của bản thân đồng thời dễ dàng trong việc review kiến thức.
Các tips ôn luyện và tăng điểm IELTS Speaking 5.0 hiệu quả
Nhưng đã nói, mặc dù pronunciation chỉ đóng 25% trong tổng số điểm của bài thi IELTS, tuy nhiên, nếu như giám khảo không thể nghe được bạn nói gì thì cũng sẽ ảnh hưởng đến kết quả chấm của các tiêu chí còn lại. Vì vậy, ban đầu thí sinh nên dành thời gian cho phát âm.
Mỗi ngày, thí sinh nên tập trung xử lý một vấn đề mà mình đang gặp phải với kỹ năng Speaking. Nếu thứ hai, chúng ta luyện tập về Pronunciation thì tập trung vào kỹ năng này, không nên ôm đồm quá nhiều kĩ năng trong 1 ngày. Việc đặt ra quá nhiều mục tiêu trong một khoảng thời gian quá ngắn có thể làm thí sinh đã thất vọng, chán nản, mất đi động lực cố gắng.
Mặc dù đây không phải là một điều bắt buộc nhưng nếu như có thể tìm được một người bạn cùng chung mục tiêu thì sẽ tốt hơn. Đôi khi có những lỗi sai mà bản thân các bạn sẽ không thể nhận ra nhưng người nghe lại nhận ra những lỗi sai đó. Khi chọn người để cùng luyện Speaking, thí sinh nên ưu tiên những người cùng trình độ hoặc giỏi hơn mình để có thể học hỏi thêm kinh nghiệm từ họ.
Mặc dù đã được đề cập phía trên, tuy nhiên vì đây là một tip quan trọng nên sẽ được nhắc lại. Mỗi phần thi trong bài thi IELTS Speaking có những đặc điểm khác nhau. Vì vậy, thí sinh cần nắm rõ nội dung của từng phần, có những cách thức tiếp cận để xử lý vấn đề. Ví dụ, trong phần thi IELTS Speaking part 2, thí sinh sẽ được yêu cầu lên ý tưởng cho bài nói trong 1 phút. Vậy thì, đây sẽ là kĩ năng then chốt mà thí sinh cần lưu tâm.
Người ta thường nói “Sự thay đổi về lượng sẽ dẫn đến sự thay đổi về chất” và điều này đúng với kỹ năng Speaking. Để có thể nói tốt, bên cạnh việc luyện nói, các bạn cần luyện nghe thường xuyên. Việc nghe thường xuyên giúp các bạn ngấm được cách người bản địa sử dụng ngôn ngữ, áp dụng intonation (cách lên xuống giọng) tự nhiên như thế nào, đồng thời những cấu trúc hay mà họ thường hay sử dụng trong cuộc sống hàng ngày là gì. Các bạn có thể lựa chọn đa dạng các nguồn nghe khác nhau như các bài mock test, các podcast, talk show thuộc chủ đề mà bạn yêu thích.
Nguồn tài liệu học IELTS Speaking 5.0 hiệu quả
31 High-Scoring Formulas to Answer Every IELTS Speaking Question
Cuốn sách bao gồm 5 phần chính, trải đều các phần của bài thi IELTS.
Phần 1 của cuốn sách bao gồm việc giới thiệu thông tin chung của bài thi IELTS và cách thức làm sao để sử dụng cuốn sách một cách hiệu quả nhất.
Phần 2 giới thiệu về IELTS Speaking part 1 và 20 công thức mà bạn dễ áp dụng trong phần Speaking part 1. Một số công thức nổi bật có thể kể đến như “Do you prefer X to Y” (Bạn thích cái gì hơn cái gì), “How has X changed” (Cái gì đã thay đổi như thế nào qua thời gian), “How important is X” (Cái gì có tầm quan trọng như thế nào). Nếu nắm vững 20 công thức này, bạn có thể trả lời gần như tất cả các câu hỏi thuộc phần thi IELT Speaking part 1.
Phần 3 giới thiệu về IELTS Speaking part 2 và cách thức tiếp cận 4 dạng bài IELTS Speaking part 2 khác nhau bao gồm: Person (mô tả một người), Place (mô tả một nơi chốn), Object (mô tả một đồ vật) và Past event (mô tả một sự kiện trong quá khứ. Với mỗi một dạng bài, sách còn chỉ ra thêm cho các bạn từng mẫu câu để diễn giải chi tiết. Ví dụ, với dạng bài Person (mô tả về một người), sách sẽ giúp bạn biết cách nói về nghề nghiệp của một người như thế nào.
Phần 4 giới thiệu về IELTS Speaking part 3 và cách thức xử lý các dạng câu hỏi. Thông thường, phần thi Speaking part 3 sẽ có những dạng câu hỏi khác nhau như Agree or Disagree (Đồng ý hay không đồng ý), Speculating about future events (Dự đoán tương lai), Problems-Solutions (Vấn đề và giải pháp).
Phần 5 sẽ bao gồm 3 mục chính. Mục 1 là 10 điều nên làm và không nên làm khi đi thi. Mục 2 là các động từ dễ bị dùng sai trong bài thi Speaking. Mục 3 là đáp án của các bài tập
Trong 3 phần trọng tâm của sách, sẽ luôn có những bài tập ở các dạng khác nhau để thí sinh luyện tập.
Ngoài ra, các bạn còn có thể tham khảo cuốn Speaking for IELTS Collins
Bên cạnh việc ôn luyện theo sách. Các bạn cũng có thể đọc thêm các bài viết trên website cũng như fanpage của IZONE để tham khảo các bài Speaking mẫu và những bài viết chia sẻ các kinh nghiệm và kiến thức khác nhau. Với trình độ 5.0, các bạn có thể tham khảo chuyên mục Speaking 4.5 – 6.0 trên website của Izone với 3 dạng bài viết chính
Ứng dụng Grammar vào Speaking: Các câu trả lời mẫu đã được thiết kế dựa trên một topic nhất định đi kèm với các từ vựng cụ thể. Ở mỗi câu trả lời, lý thuyết của bài viết đó sẽ được highlight nhấn mạnh. Thông qua việc đọc câu trả lời mẫu và tự mình trả lời, thí sinh vừa có thể luyện nói, đồng thời hiểu cách ứng dụng của ngữ pháp trong phần thi Speaking.
Ứng dụng Collocation vào Speaking: Một trong những tiêu chí của phần IELTS Speaking là độ trôi chảy và việc sử dụng Collocation có thể giúp thí sinh hoàn thành được việc này. Trong các bài viết của Izone, collocation sẽ được lồng trong các câu trả lời và giải thích rõ nghĩa cũng như hoàn cảnh ứng dụng. Bên dưới mỗi bài sẽ luôn có phần bài tập nhằm ôn lại kiến thức.
Kỹ năng làm bài thi Speaking: Chuyên mục sẽ đem đến cho các bạn các cách thức ôn luyện cũng như những kinh nghiệm thực tế khi đi thi của các giáo viên tới từ IZONE như làm thế nào khi bị bí ý tưởng hay có thể câu thời gian như thế nào trong phòng thi.
Để đạt được IELTS Speaking 5.0 đã khó và để cải thiện điểm số này thì càng khó hơn. Rất mong bài viết này đã mang đến cho bạn những thông tin hữu ích. Trung tâm luyện thi IELTS IZONE hân hạnh được đồng hành cùng bạn trên con đường chinh phục IELTS.
GV IZONE: Ngô Đức Lộc